Liệt sĩ Hà Tĩnh là chủ nhân sổ ghi chép cựu binh Mỹ lưu giữ

Hà TĩnhLiệt sĩ Cao Văn Tuất, quê xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, được xác định là chủ nhân cuốn sổ ghi chép do cựu binh Mỹ Peter Mathews lưu giữ nửa thế kỷ qua.

Ngày 5/2, nguồn tin của VnExpress từ huyện Kỳ Anh cho biết, căn cứ vào dữ liệu trong sổ ghi chép, bản trích lục, hồ sơ lưu trữ, danh sách liệt sĩ cùng thông tin của nhân chứng và thân nhân, cơ quan chuyên môn nhận định liệt sĩ Cao Xuan Tuat trong sổ ghi chép mà cựu binh Mỹ Peter Mathews lưu giữ, với liệt sĩ Cao Văn Tuất, xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh là một người.

Cuốn sổ ghi thông tin về Cao Xuan Tuat, xóm Cao Thắng, xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh; hòm thư 21222 Gm, phi trường 10. Nơi đóng quân là xóm 13, thôn Trường Lâm, xã Hoài Thanh, huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định. Nhà chức trách tìm hiểu, xác định hòm thư, địa chỉ phi trường, nơi đóng quân là của liệt sĩ Cao Văn Tuất. 21222 Gm, phi trường 10 là số hiệu hòm thư của Tiểu đoàn 8, Trung đoàn 22, Sư đoàn 3, đơn vị chiến đấu của liệt sĩ Tuất.

Ngoài ghi chép, tranh vẽ của anh Cao Xuan Tuat, cuốn sổ lưu một số bút tích của đồng đội. Nguồn tin nhận định, sổ là của liệt sĩ Tuất, tuy nhiên nội dung có thể do nhiều người viết thêm. Ngày xưa đi lính đồng đội thường lưu giữ những ký ức về gia đình, bạn bè..., sau đó cùng ghi vào một cuốn sổ rồi giao cho một người giữ làm kỷ niệm. Cơ quan chuyên môn sẽ tiếp tục liên hệ với ông Peter Mathews xin đầy đủ sổ ghi chép để làm rõ nội dung này, đồng thời gửi công văn liên quan liệt sĩ Cao Văn Tuất lên các cấp để xin chỉ đạo tiếp theo.

Bà Cao Thị Nồng, 78 tuổi, em gái liệt sĩ Cao Văn Tuất, trú xã Kỳ Xuân, cho biết đọc ghi chép thấy nhiều trang có bút tích của anh trai. Việc tên lót khác chữ Văn và Xuân do ngày xưa anh trai bà cũng như nhiều người hay đặt thêm tên lót. Anh trai lãng mạn, thích phá cách nên có thể đã ghi trong sổ là Cao Xuân Tuất.

Ông Nguyễn Tiến Huế, quê xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh - đồng đội nhập ngũ cùng ngày với liệt sĩ Cao Văn Tuất - chia sẻ lớn lên với liệt sĩ Tuất nên hiểu tính yêu văn nghệ của bạn, lúc đi lính thỉnh thoảng gặp nhau Tuất thường cho xem những trang viết về thơ văn, nhạc họa nên còn nhớ nét chữ. Những ngày qua, khi nhìn vào cuốn sổ ghi chép có tên Cao Xuan Tuat, ông Huế nhận ra một số dòng chữ của bạn, khẳng định đó là bút tích của liệt sĩ Tuất.

Liệt sĩ Cao Văn Tuất sinh năm 1942, là con thứ hai trong gia đình nông dân ở thôn Cao Thắng, xã Kỳ Xuân. Bố liệt sĩ Tuất là Cao Văn Kế, mẹ Lê Thị Vỹ (đã mất). Chị gái đầu Cao Thị Diếu, em gái thứ ba Cao Thị Nồng (đang sống tại thôn Cao Thắng), em gái út Cao Thị Nành (đã mất).

Anh Tuất nhập ngũ năm 1963, tham gia các chiến trường từ miền Trung đến Tây Nguyên, hy sinh năm 1967, an táng tại một nghĩa trang ở thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định. Đến năm 1972, gia đình mới nhận được giấy báo tử từ đơn vị gửi về. Qua thời gian, hồ sơ về liệt sĩ Tuất bị thất lạc, người thân chỉ lưu giữ Sổ liệt sĩ và Giấy chứng nhận đeo huân chương. Phần mộ chưa quy tập, di ảnh không có, nhiều năm nay, con trai bà Cao Thị Diếu lập bàn thờ vọng lo hương khói cho cậu.

Trước đó cuối tháng 1, Peter Mathews, cựu binh Mỹ 77 tuổi đang sống tại bang New Jersey, thông báo trên tài khoản mạng xã hội "đã tìm thấy cuốn sổ 93 trang của một quân nhân Việt Nam trong trận chiến ở đồi 724, Đăk Tô, tháng 11/1967, rất mong muốn tìm được người thân của chiến sĩ này để trao trả".

Trong cuộc phỏng vấn với phóng viên Megan Burrow của tờ North Jersey, Mathews cho biết vẫn giữ quyển sổ suốt 56 năm qua, dù không biết rõ chủ nhân là ai. Ông chỉ biết bên trong cuốn sổ là những ghi chép của một người lính tên Cao Xuan Tuat, quê ở Kỳ Anh, Hà Tĩnh.

Ông lập website với mong muốn tìm kiếm đầu mối liên hệ cũng như quay lại Việt Nam và tìm chủ nhân những dòng chữ cùng các bức vẽ minh họa khiến mình ấn tượng, hay chí ít là trao lại di vật này cho thân nhân người đó.

"Ước mơ của tôi là tìm ra người lính năm xưa, đến tận nơi và trả lại cho ông ấy quyển sổ. Tôi mong khép lại quá khứ của mình. Khi đã bước đến tuổi này, tôi nghĩ đã đến lúc làm điều ấy rồi", Peter Mathews nói trong cuộc phỏng vấn.

Ngày 30/1, ông Trần Nhật Tân, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Hà Tĩnh, đã liên hệ với Peter Mathews qua mạng xã hội để trao đổi. Những dữ liệu mà cựu binh Mỹ gửi, ông Tân đã cung cấp cho cơ quan chức năng xác minh.

Đức Hùng